ŞAŞI BEBEKTE ŞAŞILIĞI İKİ GÖZE DAĞITMAK
Şaşılıkta tek gözün kayması önemli sorunlar doğurur. Şaşı bebekte şaşılığı iki göze dağıtmak tedavide kolaylık sağlayacak, fonksiyonları canlı tutacak, gözün tembelleşmesinin önüne geçecektir. Görmeyen göz kayar, kayma düzelince şaşılık da kas dönemine geçmemişse kolayca düzelecektir. Tek gözün kayması o gözün tembelleşmesi, onlarca göz fonksiyonunun bozulması demektir. Bir sağ bir sol gözün kaydığı şaşılıklar (Alternan şaşılıklar) hasta için daha avantajlıdır. Göz tembelliği oluşmaz veya en alt düzeydedir. Şaşılıkta bozulan fonksiyonlar da da bozulma azdır, tedaviye daha çabuk cevap verir. Tek göz kayarken bazen diğer gözde de ara sıra kaymanın başlaması tedavide başarı sağlandığının işaretidir. Kaymayı iki göze dağıtmak şaşılıktan tamamen kurtulmadan önceki geçici dönemdir ve gözlerin fonksiyonlarının kalıcı bozukluğunu önler ve olayın kısa sürede çözümlenmesini sağlar. Önemli: Sağlam gözü kapatarak veya bir sağ bir sol göze kapatma vererek yapılmaya çalışılan şaşılığı iki göze dağıtma gayretleri bebeğe çok zarar verir şaşılığı artırır.
BEBEKTE ŞAŞILIK VE GÖZ TEMBELİĞİ TEDAVİSİNDE İKİ GÖZÜ BİRLİKTE ÇALIŞTIRMA
Görmeyi düzeltmek %80-85 oranında şaşılığı düzeltmek demektir. Anne baba bu şansı iyi kullanmalı.
Mükemmel görme yani iki gözle tek görme iki gözün de kullanılması ile mümkündür. Bebek her iki gözünü kullanıyorsa füzyon, eş zamanlı algılama, görüntü tamamlama, 3 boyutlu görme, her iki gözle 10/10 gibi iyi bir görme gelişebilir.
Göz tembelliği tedavisinde
A.Kapatmaksızın iki gözü aynı anda çalıştırmak
B.İki gözü fonksiyonel durumda tutmak başarılı bir göz tembelliği ve şaşılık tedavisi için önemlidir.
A. Kapatmasız iki gözü aynı anda çalıştırmak: 1745 den beri sağlam gözü kapatarak tembel gözün görmesini artırma “Gözü kapatarak göz tembelliği tedavisi” olarak denenmektedir. Sağlam gözün tembelleşmesi ve bebeğin kapatmaya isyanı sorun olabilir.
*Özel gözlüklerle gözü kapatmadan tedavi mümkündür. İki göz aynı anda çalışır.
*Gözlük camında yapılacak değişiklikle diğer göz de çalışmaya zorlanır.
İki gözü fonksiyonel durumda tutmak: Bebek iyi gören gözünü kullanır. Bu diğerinin tembelleşmesi demektir.
Tedavi dışında yine iyi gören gözünü kullanacağından kapatmakla sağlanacak yarar yine kaybedilecektir.
Şaşılık yok sadece göz tembelliği var: Tek gözün kullanılması öbür gözün tembelliğinin devam etmesi demektir. Bebekte iki gözün kullanılması sağlanmalıdır. Kapatma bir göz tembelliği tedavi yöntemidir. Bebek kapattırmıyorsa özle gözlükle iki göz aynı anda çalıştırılabilir. Az gören gözü fonksiyonel olmaya zorlanmalıdır:
Gözlükte yapılacak uygulamalar:
Uyum (Akomodasyon) düzenlemesi
Göz kası egzersizleri
Özel gözlük uygulamaları ile iki göz birlikte çalıştırılabilir.
Şaşılık var, göz tembel: Şaşılıktaki göz tembelliği çok farklı uygulama gerektirir. Şaşılıkta bozulan onlarca göz fonksiyonu araştırılmalı ve göz tembelliği tedavisi ile birlikte onlara da yönelik tedavilere başlanmalıdır. Füzyon, eş zamanlı algılama, görüntü tamamlama, 3 boyutlu görme bozuklukları da tedaviye alınmalıdır.
*İki gözü ayrı çalıştırma ile göz açık olarak hem göz tembelliği tedavisi yapılmalı hem de bebeğin her iki gözü kullanması sağlanmalıdır. Özel gözlükler gerekmektedir.
*Kendi gözlüğüne yeni düzenleme: Gözlükte yapılan değişiklikle hem sağlam hem de az gören göz aktif halde tutulur. Orta hatta gelmeyen göze göre gözlük camında düzenleme yapılmalıdır.
Uyum (Akomodasyon) düzene sokulmalıdır: Her iki gözde uyum düzene sokulmadıkça iki göz birlikte çalışmayacaktır. Gözlerde farklı numara farklı uyum ortaya çıkarır. Göz hekimine önemli görev düşmektedir:
*Gözlükte düzenleme yapılarak şaşılığın cinsine göre akomodasyonu önleme veya uyarma yapılmalıdır.
*Akomodasyon egzersizle gevşetilebilir veya güçlendirilebilir.
*Göz kasını uyum fazlalığına veya azlığına göre egzersize alınmalıdır.
*Engelleri kaldırmak: Gören nokta önünde görmeyi etkileyen, şaşılığa neden olan engeller en az düzeye indirilmeli ve görüntünün gören noktaya ideal şekilde düşmesi sağlanmalıdır. Görme noktası önündeki gölgeleme, görüntünün gören nokta dışına düşmesi, görüntünün normalden iri, küçük, eğri büğrü olması, beyinle gözler arasında fonksiyon tıkanması önemli endeler arasındadır.
Kas egzersizleri: Gözlerin orta hatta tutulmasını engelleyen kasa yönelik egzersizlerdir. Göz hekimi bu kası belirlemeli ve aşırı çalışan kası gevşetme, karşıtını güçlendirme egzersizlerine başlatmalıdır. Füzyon ve 3 boyutlu görme egzersizleri de bu bölümün tamamlayıcı tedavileridir. 4 yaş civarı cheriscope, mototrainer ve bilgisayar programları yardımcı olabilir. Bebeklerde oyuncaklarla kas egzersizleri yapılır.
Görüntüyü her iki gözde de gören noktada tutmalı: Küçük kaymalar, ekzantrik fiksasyon, nistagmus yönünden hasta kontrolde tutulmalıdır. Bunun için özel gözlüklerden yararlanılır.
B.İki gözü fonksiyonel durumda tutmak: İki gözle tek görme mükemmel görme demektir. (Binoküler vizyon) Görme10/10 düzeyine artırarak, göz kasları arasındaki denge kurularak, füzyon ve 3 boyutlu görme geliştirilerek, uyum düzenlenerek, gören nokta önündeki engeller kaldırılarak her iki göz fonksiyonel hale getirilebilir.