ERKEN AMELİYAT YAPTIK AMA…
1-2 -3 yaş civarı ameliyat baskısının nedeni “Gözün temel fonksiyonları gelişmez” düşüncesidir. Erken ameliyat olanlarda gelişiyor mu? Bebekken ameliyat yapılmış hastaları 12 yaş sonrası durumunu değerlendirmek de benim merakım.
Ameliyat olmuş hastalarda son durumlarını değerlendirmelerine bakalım:
*İçe şaşı iken dışa şaşı olanlar:
*Görme: Göz tembelliği düzelmeyenler.
*İki gözle tek görme: Hastada sağlam göz demek olan iki gözle tek görme gelişmemiştir.
*Füzyonun gelişimi: Sağ ve sol gözden gelen görüntüleri beyinde birleştirememektedir.
*İki gözü kullanma: Genelde iyi gören gözünü kullanmaktadır.
*3 boyutlu görme: Stereoskopik görme 2-3 derecelik gözün hafif pozisyonunun tutturulması ile sağlanır. Bu ameliyat sonrası ince ayar demektir, yapılmayınca gözleri tek tek kullanır ve derinlik oluşmaz.
*Eş zamanlı algılama: Eş zamanlı algılama gelişmemiş. Bu net görmeme demektir.
*Görüntü tamamlama: Gözler birbirinin eksiklerini tamamlamada yetersiz.
*Ekzantrik fiksasyon: Ameliyat oldu, hasta yan bakıyor vücuduna yön veriyor.
*Psikolojik durum: Şaşılık kişinin psikolojik durumunu bozar. Gözler düzelse bile şaşılık tedavisi geçirenler maalesef bir vehim içindedir, hala şaşılığının az da olsa devam ettiğini ve çevresindeki insanların bunun farkında olduğunu düşünür.
Neden tedavi hedefini bulmuyor?
Şaşılık tam düzelmedi: Bebekte genelde çok sayıda ameliyat yapılmaktadır. Bunun nedenleri:
*Hekim hataları: Yazmamam gerekiyor.
*Ölçümlerin yeterince yapılamaması nedeniyle el kararı göz kararı ameliyat yapılmaktadır.
*Gelişme devam etmekte, gözdeki gelişme ile şaşılık ameliyatı uyum sağlamaktadır.
*Hekim hafif şaşı bıraktı, 12-20 yaşına gelinince duruma uyum sağlasın diye. Ama bu durumdan göz fonksiyonları olumsuz etkilendi.
Ortoptik tedavi yapılmadı: Bunlar bir dizi egzersizlerdir. Şaşılıkta bozulan göz fonksiyonlarını normal düzeye getirmeyi amaçlar. İki gözü kullandırma, füzyonu geliştirme, eş zamanlı algılama, görüntü tamamlama…. Bebek bunları yapabilir mi? Bir kısmı için evet, bir kısmı için 4 yaşından sonra evet.
Ameliyat bitti, şaşılık düzeldi ama: Şaşılıkta bozulan onlarca fonksiyonun tedavisi yapılmalıydı. Ameliyat sadece estetik düzelme sağlar. Neden bunların düzelmesine yönelik tedavi yapılmadı? Göz hekiminin zamanı yok, bilmiyor, donanımı yok veya bu tedaviyi yapacak kurulu düzeni yok…
En büyük derdimiz göz tembelliği: Burada hekim hatası olabilir. Merkezi görmeyi düzeltmeden yapılan şaşılık ameliyatı sonrası göz tembelliğinin düzelme şansı azalmaktadır. Tembel göz tedaviye aşırı direnç göstermektedir. Göz hekimlerimizin en büyük ayıbı budur.
Füzyonu oluşturmak: Hastaların çoğunda gözün şaşılıkta bozulan en önemli fonksiyonu olan füzyon geliştirilememektedir. Bu hastanın iki gözünü kullanarak beyinde görüntüleri birleştirememesi demektir.
*Ekzantrik fiksasyon: Ameliyat oldu, yan bakıyor. Ameliyat öncesi veya sonrası görüntüyü gören noktaya düşüren egzersizler yapılmalıydı.
Ne yapmalı?
Derdimiz belli, ne yapmalı? Bazı tedaviler için zaman önemlidir ve gecikmiş olabilirsiniz. Bu bir tamir işlemidir ne kadar düzelirse diye işe başlanmalı. Biz buna ortoptik tedavi diyoruz, her yaşta yapabilirsiniz. Az bir düzelme bile görmede, görme alanı genişlemesinde, gözlerin rahatlamasında, görüntü dünyanızda yarar sağlar.