ŞAŞI BEBEKTE EGZERSİZLE TEDAVİ
Bebek şaşı. Birçok doktora gittiniz. Tedavi için bir karar aşamasındasınız. Burada sizi aydınlatacak bazı noktaları anlatmak istiyoruz. Olay teknik konu demeyiniz. Anlatacaklarımız herkesin anlayacağı kadar basit ve ana hatlar. Çocuğunuzun kaderini siz çizin, başkaları değil. İleride çocuğunuzun her gözüne bakışınızda yaptığınız hatanın üzüntüsünü duymayın. Anneler babalar sözümüz size… Şaşılığın özeti çok çok büyük oranda görmemeye bağlı göz kaymasıdır, görmeyi artırmak sorunu büyük ölçüde çözebilir. Ama... Tedavide ne yapılır?
A. Göz tembelleşmesi önlenir, tembel göz tedavi edilir: Görmeyen göz kayar, kayma göz tembelliğini artırır. Gecikilmemişse ve şaşılıkta oluşan fonksiyon bozuklukları derinleşmemişse, kaslarda kalınlaşma, karşıtlarında incelme oluşmamışsa göz tembelliğini düzeltmek şaşılığı %75-87 oranında düzeltecektir. Gözü kapatmak pasif bir göz tembelliği tedavisidir, ama siz aktif göz tembelliği tedavisini seçmelisiniz.
B.İki göz ayrı ayrı çalıştırılır: Beyin iki gözün hareketlerini koordine eder. Beyin şaşılıkta çift görmeyi engelleyen koruyucu bir göreve soyunur. Bu ise kayan gözde gölgelenme, sonra da derinleşerek tembelleşmeye neden olur. Beynin göz üzerindeki “iki gözü birlik çalıştırma” görevi tedavi anında bir süre önlenerek (dissosiasyon) kasların aşırı kasılması önlenir. Bu tembelliği de engelleyecektir.
C.Kayma her iki göze dağıtılır: Tedavide tek gözü kaydıran nedenler ortadan kaldırılır veya en aza indirilir. Tek gözün kayması tehlikeli. Tek gözün kayması gözün tembelleşmesi, gözler arası dengenin bozulması, bazı kasların gereğinden fazla çalışması, bazı kasların zayıflaması, eş zamanlı algılama, görüntü birleştirme, görüntü tamamlama gibi fonksiyonların kesintiye uğraması demektir. Tedavide şaşılık iki göze dağıtılır, kayma “Alternan şaşılık” (Bir sağ bir sol gözün kayması) şekline dönüştürülür.
D. Göz kasları arası denge kurulur: Şaşılıkta göz kasları arası denge bozulmuştur. Gereğinden fazla çeken ve kalınlaşan kas veya kaslar vardır. Karşıtını da zayıflar ve güçsüzleşir. Egzersizle kaslar arası denge kurulaşır.
E. Uyumun (akomodasyon) düzene sokulur: Uyum kameranın her mesafeyi zum edip netleştirmesinin gözdeki karşılığıdır. Uyum bozukluğu şaşılık nedenidir. Şaşılıkta uyum bozulur. Tedavide şaşılığın cinsine göre uyumun gevşetilmesi veya güçlendirilmesi ile uyum normal göz düzeyine kavuşturulur.
F. Füzyon egzersizleri: Şaşılıkta füzyon bozulur. Beyinde görüntüleri üst üste getirmeyi hedefleyen egzersizlerdir.
G. Eş zamanlı algılama egzersizleri: Sağ ve sol gözden gelen görüntünün aynı anda beyinde oluşması şaşılıkta bozulur. Füzyon ve uyum bozukluğu, göz tembelliği, gözlerin farklı şaşılık konumunda olması gibi nedenler eş zamanlı algılamayı bozar.
H. Görüntü tamamlama egzersizleri: Görüntü tamamlanması şaşılıkta bozulur, düzeltilmesi gerekir. Sağ ve sol gözde birbiri ile karşı karşıya gelen (korrespondan) noktalar gözlerdeki kayma nedeniyle bozulur.
I. 3 boyutlu görme egzersizleri: 3 boyutlu görmemek birçok meslekte başarısız olmak demektir. Cerrahlık, şoförlük, pilotluk, sporculuk, garsonluk, diş hekimliği, terzilik… Şaşılıkta bozulan onlarca göz fonksiyonu düzene sokulduktan sonra egzersizle 3 boyutlu görme egzersizlerine başlanır. Bu tedavinin ince ayarıdır, cilasıdır.
K.Supressiyon egzersizleri: Göz önünde çift görmenin engellenmesi için beyin tarafından oluşturulan gölgeleme egzersizle ortadan kaldırılır.
L. Ekzantrik fiksasyon egzersizleri: Şaşılıkta görüntü %25-75 vakada gören nokta dışına düşer. Burası az görmektedir. Hasta yan bakarak bunu telafi etmeye çalışır. Şaşılıkta ortaya çıkan yan bakış egzersizle giderilir.
M. Shut off egzersizi: Şaşılıkta beyinle gözler arasında fonksiyon akışında kesinti veya tıkanma olabilir. Beyinle gözler arası fonksiyon tıkanıklığının egzersizle giderilmesi gerekir.
N. Şaşılıkta gören nokta(fovea) olayları: Şaşılıkta gören noktada önemli sorunlar yaşanır. Görüntünün net olmaması, normal büyüklüğünde olmaması, önünde gölgeleme olması, gören noktaya değil sağına soluna düşmesi, eğri büğrü düşmesi gibi sorunlar ortoptik tedavi ile çözümlenir.
Şaşılık egzersizle tedavi edilebilen bir göz hastalığıdır. Görmenin artırılması, göz fonksiyonlarının çalışır hale getirilmesi düzeltir. Ameliyat ilk değil son çare olmalıdır.
İlgili siteler gormegelistirme.com sasicocuk.com sasivetembelgoz.com
BEBEK ŞAŞI/ANNE BABA NE YAPMALI?
Bebek sevincini şaşılık üzüntüsü gölgeledi. Üzülmenize gerek yok. Şaşılık egzersizle düzelen bir hastalıktır ve tedavisi de çok kolaydır.
Sükûnet: Sakin olmak, üzüntüye kapılmamak gerekiyor. Şaşılık çok büyük bir oranla egzersizle düzeltilebilin bir göz hastalığıdır.
Akılı düşünmek: İnternet sitelerine girdiğiniz zaman, göz hastaneleri üzerine kitaplar yazılan, gelişmiş batılı ülkelerde 3-4 katlı binalarda sadece şaşılığını egzersizle tedavisi olan “ortoptik Tedavi” birkaç satır ile anlatılmaktadır. Bizim sadece kahkahalarla güldüğümüz ibareler de vardır: Şaşılığın tedavisi cerrahidir.
Biz de onlara “Şaşılık egzersizle düzeltilebilen göz hastalığıdır” diyoruz.
Doktoru seçmek: Gözde kardiyoloji, endokrin… vb yan ve alt dallar yoktur. Göz hekimleri bazı konularla daha fazla ilgilenmektedir. Üniversitelerde iş bölümü yapılırken filan doktora göz tansiyonu, filan doktora retina hastası gönderilsin diye kaba bir dağıtım söz konusudur. Diğer doktorlar bu konularla ilgilenmeyecek demek değildir. Şaşılıkçı diye bir göz doktoru yoktur.
Şaşılıkla daha çok ilgilenen, bu konuda bilgi ve alet donanım fazla olan göz doktoruna gidiniz. Ama mutlaka şaşılığı egzersizle tedavi etmeyi bilsin, bu konuda yetişmiş elemanı olsun. Aksi halde kapıdan girince size ameliyat olacak diyecektir.
*Doktor doktor dolaşmayın, şaşılıkla hiç ilgilenmeyen doktora gitmeyiniz. Çocuğunda şaşılık olan ailelerin fikrini almayın. Bizi arayın. Bölgenizde şaşılıkla uzmanlık derecesinde ilgilenen doktorların ismini verelim.
Şaşılık doğuşta mı yoksa ilk 6 ayda mı gelişti? Şaşı doğanlarda ameliyat olasılığı çok fazladır. Sonradan gelişenler daha şanslı, egzersizden yararlanabilir veya düzelmezse daha geç bir tarihte ameliyat denenebilir.
Gözlük mü egzersiz mi? Gözlük baskısıyla ve gözü kapatarak göz tembelliği tedavisi yaparak şaşılığı düzeltmeye çalışmak pasif bir şaşılık tedavisidir. Siz aktif şaşılık ve göz tembelliği tedavisini seçin. Aktif tedavide gözler ayrı ayrı çalıştırılmaktadır. Şaşılıkta bozulan göz fonksiyonları giderilerek şaşılık tedavi edilmektedir.
Ameliyat mı? Ameliyat ilk değil son seçenek olmalıdır.
Bebeğinizi seviyorsunuz. Bebeğiniz konusunda hata yapmayın. Hataların en büyüğü egzersizle düzelecek bir şaşılığı ameliyat ettirmenizdir. Tedaviyi doktorunuz yapacak ama konuyu kavramalısınız. Çünkü egzersizi evde siz yönetecektir. Şaşılık tedavisinin prensiplerini öğrenmeniz de olayı kavramanız da çok kolay.
Tedaviyi planlamak?
*Gözlerden kaymayı yapan nedenler, alacağınız önlemler 5-10 satırlık metindir, bunu okuyun.
*Göz tembelliğinde aktif tedaviyi seçin. Tekrar tembelleştiren konuları önemseyin.
Sizin için önemli olan konular:
*Modern yaşam mükemmel görmeyi gerektiriyor. Siz bebeğiniz için mükemmel görmeyi sağlamak zorundasınız. Şaşılık ameliyatı mükemmel görmeyi sağlamaz. Egzersizle bozulan göz fonksiyonlarını düzelterek mükemmeli yakalayabilirsiniz.
*Göz tembelliği tedavisi şaşılıklarda %80 civarı düzelme sağlar. Bu tedaviyi önemseyin. Ara verdiğiniz zaman kazandıklarınızı kaybedeceksiniz.
*Şaşılık füzyon gücü kaybı demektir. Yani iki gözü orta hatta tutma gücüdür. Füzyon, füzyon kırılması tedavinin temelidir.
*Uyum bozukluğu şaşılık nedeni, uyumu kontrol şaşılığı kontrol etmek demektir.
*Göz kasları egzersizle güçlendirilebilir, gücü azaltılabilir.
*Gözü egzersizle orta hatta getirerek 3 boyutlu görmeyi yeniden sağlayabilirsiniz.
*Şaşılık ameliyatlarının neden başarı sağlamada yetersiz olduğu ile ilgili metini okumalısınız.
Bebeği gözlem altında tutmak:
Göz fonksiyon bozuklukları bebeğin davranışından belli olur. Bebeği gözlemleyerek rahatsızlığın arttığını veya azaldığını belirleyebilirsiniz.
*Çift görme: Bebek çift görmenin artmasını huzursuzlukla gösterir, gözüyle oynar, gözünü kaşır.
*Şaşılığın artması: Baş dönmesi, sağa sola çarpmayı artırır.
*Uyum bozukluğunun artması: Gözün aniden içe kaymasına bağlı baş dönmesi, derinliğin kaybolmasının verdiği huzursuzlukla kendini gösterir.
*Az gören göz: Bu şaşı gözdür. Bebek iyi gören göz tarafına yönlenir.
Şaşı bebekte günlük yaşam: Şaşı bebeğin günlük yaşamına vereceğiniz yönlendirme bebeğin rahatını sağlayacak, şaşılığın verdiği rahatsızlıları en az düzeye indirecektir.
Göz tembelliği: kapatma bir göz tembelliği tedavisidir. Siz iki gözün ayrı ayrı çalıştırıldığı kapatmasız aktif yöntemi seçin. Bebeğiniz rahat etsin. Bebekte göz tembelliği çabuk düzelir.
Görmeyi mutlaka ölçebilmelisiniz. Gereksiz yere tedavi yaparak çocuğa sıkıntı ve zarar vermeyiniz.
3 yaşdan itibaren farklı uygulamalar gerekmektedir. Görmeyi geliştirmek için gözü asla kapatmayın. Kapatmasız göz tembelliği tedavisi için gormegelistirme.com sitesine giriniz. 3 yaş üstü hastalara bilgiler için sasivetembelgoz.com ve sasicocuk.com
Bebeğinizin 40 cm.den yüz videosunu çekip bize gönderiniz, fikir verelim, size en yakın şaşılıkla ilgili doktora yönlenderelim. Yukarı, aşağı, sağa, sola, sağ dış-yukarı, sol dış yukarı bakışları çekmelisiniz. Uzaktan çekmeyiniz.
ŞAŞILIK TEDAVİSİNDE OLAYI KAVRAMAK
Şaşılık Tedavisi olayı kavrarsanız basit ve kolaydır. Şaşılıkta onlarca fonksiyon bozulur, bunların çalışır hale getirilmesi olayı çözecektir. Anne baba evde kolaylıkla şaşılığı tedavi edebilir.
Görme:Görmeyen göz kayar. Kayan gözde görme bozulur. Şaşılıkta görme her iki gözde 10/10 düzeyine çıkarılmalıdır.
*Kapatma bir göz tembelliği tedavi yöntemidir. Riskini değerlendirmelisiniz.
*Aktif tedavi ile göz tembelliğini düzeltmek daha az zaman alır. Çocuğu da anneyi de üzmez.
Uyum bozukluğu:Kameranın değişik mesafelere zum yaparak netlik sağlaması gözde uyumun karşılığıdır. Uyumun aşırılığı veya gevşekliği şaşılık nedenidir. Uyum gevşekliği dışa güzlülüğü içe şaşılığaneden olur. Gözlüksüz kayan gözlükle düzelen bir şaşılıkta uyum bozukluğu söz konusudur. Egzersizle uyumu düzeltmek şaşılığı da düzeltecektir. Böyle bir gözü ameliyat yapmak 12 yaşından sonra dışa kaymaya neden olur.
Kaslar arası denge: Çeken ve gerdiren kas/Zayıf ve güçsüz kas:
Şaşılıkta aşırı çeken bir veya daha fazla kas vardır. Bu kas ya gereğinden fazla gelişmiştir veya kısadır veya yapışma yerinde hata vardır. Aşırı gerdirmesi karşıtı kası zayıflatmış, inceltmiş, çekim gücünü azaltmıştır. Veya kas doğuştan kas zayıftır, görevini yapmaması şaşılığa neden olmuştur.
Sinirsel olaylar: Göze gelen sinirlerdeki fonksiyon tıkanıklığı şaşılığa neden olur. Felç şeklinde gelişen şaşılıklar azdır. Kısa süreli beyinle göz arası fonksiyon tıkanıklığı zincir halinde gelişen bozukluklar doğurur. (ZİNCİRİ KIRMAK) Burada olaylar zincirini durdurmak için göz hekiminin çok uyanık olması gerekiyor.
İki gözle tek görmenin sağlanması: İki gözle tek görme normal görmenin karşılığıdır. Normal görüşte
Füzyon (Beyinde görüntüyü birleştirme)
Eş zamanlı algılama
Görüntü tamamlama
3 boyutlu görme vardır. Şaşılıkta bunlar bozulur, bunlar yeniden kurulmadıkça normal bir görüş sağlanamaz.
Gözleri tek tek kullanmak: Şaşı hasta devamlı iyi gören gözünü kullanır.Tek gözle görme net değildir, derinliği yoktur. Görüntü tamamlamaz, eş zamanlı algılamaz.
İki gözü aynı noktada toplayabilmek: Uzun öğrenim yılları, gün boyu bilgisayar, okuma-yazma iki gözü aynı noktada toplamayı önemli kılıyor. Maalesef şaşılıkta gözün bu fonksiyonu bozulabilir. Şaşılığın ortaya çıkardığı göz bozuklukları bir program çerçevesinde ev egzersizi ile çözümlenebilir. Buna ortoptik tedavi adı verilmektedir. Basitleştirilmiş alet ve aksesuarlar ile şaşılığa uygun bilgisayar programları bunu sağlayacaktır.
ŞAŞILIK AMELİYATI: Ameliyat sadece estetik düzelme sağlar, şaşılıkta bozulan onlarca göz fonksiyonunu düzeltmez. Ameliyat olan hastalar mutlaka ameliyat sonrası gözlerin birlikte çalışması ve bozulan fonksiyonların düzeltilmesi için ortoptik tedavi olmalıdır.
Geniş bilgi sasicocuk.com sasivetembelgoz.com gormegelistirme.com
BEBEK ŞAŞI ŞAŞILIKTA TEDAVİ HEDEFLERİNİZ NE OLMALI?
Bebeği şaşı olan anne baba tedavi hedeflerini aşağıdaki gibi belirlemelidir. Ameliyat bu hedeften şaşma demektir.
Şaşılığın vereceği sıkıntıların hafifletilmiş günlük bir yaşamın sağlanması
Şaşılık bebeğe rahatsızlıklar verir. Çift görmenin, az görmenin, baş dönmesinin, derinlik hissinin olmamasının verdiği, oryantasyon bozukluğunun verdiği rahatsızlıklar en aza indirilmelidir. Şaşı bebekte günlük yaşam bölümünde anlatıldı. Bakınız “Şaşı bebekte günlük yaşam”
Şaşılığı ameliyatsız atlatmak
Şaşılık ameliyat ailenin en büyük korkusu. Göze bıçak değmemeli. Genel anestezi de bir başka korku nedeni. Bebekte şaşılık derecesinin tam ölçülememesi, beynin uyumsuzluğu nedeniyle matematiksel hesabın mümkün olmaması, yeni ameliyatları gerektiriyor. Gözlük numarasının 24 yaşına kadar artma ve azalması, şaşılıkta bozulan onlarca göz fonksiyonunun yapılan ameliyata sonradan olumsuz etkisi sorunu ameliyatsız çözmeyi gerektiriyor. Ama nasıl?
Gözün tembelleşmesini önlemek
Göz tembelliği en önemli sorununuz. Göz tembelliği onlarca göz fonksiyonunun da bozulmasına neden olur. Nedir bunlar? Şaşı çocuk çift görür. Kayan gözün önünde supressiyon denilen gölgeleme ortaya çıkar. Füzyon bozulur, beyinde görüntüleri birleştiremez. Eş zamanlı algılama ve görüntü tamamlama zedelenir. 3 boyutlu görme kaybolur.
Kapatmak sağlam gözü tembelleştirmek demektir. Görmesi gelişmekte olan bebek gözünün görüşünü engellemek demektir. İki göz kapatmaksızın ayrı ayrı çalıştırılmalı, görüntü gören noktaya her iki gözde ayrı ayrı düşürülmeli. Nasıl?
İki gözün birlikte çalışmasını sağlamak:
Şaşılıkta hasta iyi gören gözünü kullanır.Tek gözün kullanılması net görmeme, 3 boyutlu görmeme, 120 derece olan görme alanı genişliğinin azalması, görüntülerin tamamlanmaması, eş değerli algılamama demektir.
Kaslar arası dengeyi kurmak
Şaşılık göz kasları arasındaki dengenin bozulması. Tedavinin hedefi zayıf kası güçlendirmek, güçlü kası zayıflatmak. Ameliyat bir çözüm, ama göz gibi hassas bir organa bıçak değmeli mi? Anne babaya egzersizle göz kasları arasındaki dengeyi kurmasını öğretmek gerekiyor. Bu her kas için mümkün değil, yatay (içe-dışa) şaşılıklar için kolay. İşin yükü annede. Bunun için anne babayı eğitici videolar mevcut.
Füzyonu korumak
Şaşılık füzyon bozukluğu demektir. Füzyon sağ ve sol gözden gelen görüntülerin beyinde üst üste gelerek birleşmesi ve net bir hayal oluşturulması. Tembellikten sonra en büyük hedefiniz bu olmalı. Füzyon yokluğunda göz tembelleşir net görmeme, derinlik olmaması gibi gözün en önemli işlevleri başarısız olur. İlk yaşlarda füzyonu kurmak kolay yaş arttıkça zorlaşır. Hedef önce füzyonu korumak, bozulmasını engellemek.
Uyumu gevşetmek veya güçlendirmek
Kameranın her mesafeyi netleştirmesi gözde uyumun karşılığı. (Akomodasyon) Çocukta uyum çok kuvvetli, uyum yaptıkça kayma artmaktadır. Kayma arttıkça çocuk çift görmekte, derinlik görüşü kaybolmakta, beyinde iki gözün birleştirmesi başarısız olmaktadır. Göz hekimi uyumu gevşetmeli ve normal uyum düzeyine ulaştırılmalıdır.
Stereoskopik görüşü sağlamak
Yaşamımızda 3 boyutlu görme çok önemli. Çizgi resimle kabartma resmi kıyaslayın ve önemini kavrayın. Şaşılıkta stereoskopik görme bozulur. Tedavinizdeki hedefiniz 3 boyutlu görmeyi korumak olmalı. Bu göz tembelliğinde ve füzyon tedavisindeki başarınızla yakın olarak ilgili. 3 boyutlu görme önce bozulmamalı, korunmalı. Bozuldu ise en kısa zamanda tedavi edilmeli. Nasıl?
Şaşı çocukta ve aile fertlerinde psikolojik sorunlar gelişmeden olayı sonlandırmak.
Geniş bilgi sasicocuk.com sasivetembelgoz.com gormegelistirme.com