AKOMODATİF (GÖZ UYUMU İLE ARTAN) ŞAŞILIK
Kameranın her mesafeyi zum yaparak netleşmesinin karşılığı gözde uyum fonksiyonudur (Akomodasyon). Gözün yaptığı uyumun gereğinden az veya fazla olması önemli şaşılık nedenidir.
*Uyumun önemi: Uyumun gereğinden fazla olması bebekte uyum anında gözde içe kaymaya neden olur. Bu aniden çift görmeye, görüntüde bulanıklaşmaya, 3 boyutlu görmenin bozulmasına, baş dönmesine neden olur.
, Uyumun az veya yetersiz olması dışa kaymaya ve aynı rahatsızlıklara neden olur.
*Az görme uyum gayretini artırır: İçe kaymalarda çocuk gözünü netleştirmek için gereğimden fazla uyum yapar.
*Gözlük kaymada etkili: Gözlüksüz bebeğin gözü içe kayar gözlüğü takınca şaşılık düzelir. Gözlükle şaşılık tam düzeliyorsa tamamen uyum fazlalığına bağlı bir şaşılık vardır. Şaşılık kısmen düzeliyorsa tam uyum fazlalığı yoktur.
*Kaslar güçlenir, karşıtı incelir: Kayan gözde içe çeken kas güçlüdür. Çocuğun devamlı gözü netleştirme gayreti gözü içe çeken kasın güçlenmesine, karşıt kasların da incelmesine neden olmaktadır.
*Uyum gücü daha fazla: Normal bir bebekte bir birim uyum, 3 birim içe dönme yapar. Bu tip şaşılıklarda 3 birimden daha fazla içe çekme potansiyeli ve dolayısıyla içe kayma vardır
*Çocuk rahatsızdır: İçe şaşılıklarda uyumun aniden artmasıyla göz içe kayar ve çocukta baş dönmesi, bulanma, görmede puslanma ortaya çıkar. Çift görmektedir, 3 boyutlu görme kaybolmuştur.
*Tedavide gözlük ve uyumu gevşetme önemli: Gözlükte ilaçlı ölçümün tamamı verilerek şaşılık baskı altına alınmaya çalışılır. Uyum gevşetme egzersizleri ve uyumun kontrolünün bebeğe öğretilmesi tedavide önemlidir.
*Hastalığın seyri: Bebekte gereğinden fazla olan uyum refleksi 12 yaşına doğru yavaş yavaş normal düzeye gelir. Buna paralel olarak içe kayma da azalacaktır. Bu sürede şaşılıkta bozulan onlarca göz fonksiyonunun bozulmasını önlemek gerekir. Aksi halde kalıcı hasarlar bırakır.
*Göz hekimine düşen görev: Göz hekimi mutlaka şaşılıkta uyum fonksiyonlarını ölçmeli ve tedaviyi ona göre yönlendirmelidir.
Neden gözün biri daha fazla kaymaktadır?
*Gözlük numarası veya astigmat o gözde daha yüksektir. Buna bağlı olarak daha fazla uyum ve karşılığı içe dönme vardır.
*O gözde görme daha düşüktür.
*O gözde merkezi bir supressiyon (Gölgeleme) vardır.
*O gözde görüntü gören nokta dışına düşmektedir. (Ekzantrik fiksasyon/yan bakış)
3 yaşından sonra farklı uygulamalar gerekmektedir. sasicocuk.com ve sasivetembelgoz.com sitelerine giriniz. Göz tembelliği ve gözlüksüz görme için gormegelistirme.com sitesine giriniz.
İŞİN ÖZÜ
Bekle gör ama… : Gözlük verip kapatma yaptırmak çocuğu 12-15 yaşına kadar tedaviye mahkûm etmektir. Ülkemizde uygulanan tedavi maalesef budur. Özel göz doktoru için 12-15 yaşına kadar iyi bir kazanç kaynağıdır.
Olay fonksiyon bozukluğu ama… : Uyum/konverjans dengesindeki bozukluktur. Bunun dengelenmesi şaşılığı kısa sürede sonlandıracaktır. Gecikmek kas bozukluğuna neden olur, tedaviyi uzatır.
Düzelmesi en kolay şaşılık ama…: Bu egzersizle şaşılığı tedavi edebilen göz hekimi için geçerli durumdur. Egzersizle uyumu gevşetmek şaşılığı düzeltmek demektir.
Gecikmek sistemi bozmaktır: Zaman iyi kullanılmalı, göz tembelliği derinleşmemeli, göz kaslarında kalınlaşma, karşıtı incelmemeli, füzyon bozukluğu derinleşmemeli… Bunların hepsi tedaviyi zorlaştırır ve tedavi süresini uzatır.
Gözlük önemli ama..: Hipermetrop’ da gözlüksüz görmeyi, daha düşük numara ile göstermeyi, astigmatı gidermeyi bilen bir göz hekimi tedaviyi kolaylaştırır, hızlandırır, çocuğu rahatlatır.
Bifokal gözlük ama.. : Camın altına eklenen ilave cam çocuğa eziyettir, gereksiz para harcamadır. Bizim göz doktorlarının hala uyguladığı terk edilmiş bir uygulamadır. Uyumu egzersizle gevşetmek en kolay, zahmetsiz, masrafsız uygulamadır.
Ameliyat mesleki hata: Bir de işin özünü bilmeden şaşılık ameliyatı yapan göz hekimleri var ya… Susuyorum ama içim kan ağlıyor.
3 yaşından sonra farklı uygulamalar gerekmektedir. sasicocuk.com ve sasivetembelgoz.com sitelerine giriniz. Göz tembelliği ve gözlüksüz görme için gormegelistirme.com sitesine giriniz.
NEDEN BİFOCAL CAM DEĞİL?
Artı cam numarası yüksek tutulunca göz dışa kayar. Uyumla artan şaşılıkta gözlük camının alt bölgesine +3.00 eklenerek içe kayması engellenmeye çalışılmaktadır. Bu eklenen numara uyumun normal düzeye geldiği 12 yaşına kadar giderek azaltılmaktadır.
Çocuk Bifokal gözlüğü kullanmak istememektedir, ailenin baskısıyla bazı çocuklar sıkıntıya katlanmaktadır. Çocuğa ne sıkıntılar vermektedir?
*Gözlüğünüz 3 numara ise üzerine 3 numara daha ekliyorsunuz. Bu bulanık görme, baş ağrısı demektir. Yakına bakarken göz içe kaymasın diye. Ama çocuk rahatsız olmaktadır.
*Artı cam zaten kalındır, üzerine +3,0 gibi yine bir kalın cam eklemektesiniz.
*Çocuk bastığı yeri iyi görmüyor, merdiveni zor iniyor, hızlı hareketinde başı dönüyor.
*Yüksek artı numara net görmeyi bozar, görüntü gören noktaya silik düşer, çocuk uyum yaparak görüntüyü netleştirmeye çalışmaz, çünkü bu iş baş ağrısı ve göz yorgunluğu yapar.
*Artı gözlük numarası yükseldikçe dışa prizma etkisi doğar. Numarayı daha da artırarak bu etkiyi çoğaltıyorsunuz. Çocuk görüntüyü yüksek artıda içte algılar, bifokal gözlük içte algılamayı daha da artırır.
* Bu konverjans (İki gözü aynı noktada toplama) ve uyum ihtiyacını daha da artırır.
*Yüksek artı numaralarda numara arttıkça uyum ihtiyacı daha da artar. Uyumu düzelteyim derken ilave +3,0 yakına ekleyerek uyum ihtiyacını daha da artırıyorsunuz.
*Artı camlarda sağa sola bakınca görüntü ters yöne hareket eder, bu rahatsız edici durumu daha da artırıyorsunuz.
*Çocuk bu sıkıntıların farkında ve böyle bir gözlüğü takmaya direniyor veya uslu, sakin çocuksa sıkıntıya katlanıyor.
Neden Bifokal gözlük camı kullanılmamalıdır?
*Daha kolaya tedavi yöntemleri vardır. Uyum gücünü artıran nedenler ortadan kaldırılmalı, uyumu gevşetici egzersizler yaptırılmalıdır.
Bifokal cam köklü bir çözüm değil olsa olsa pansuman tedavisidir. Zaten gözlük baskısıyla şaşılık tedavisi pansuman tedavisidir. Sebepleri değil, doğurduğu sıkıntıları gidermeye çalışıyorlar. Neler yapılmalı?
A. Uyum gücünü artıran nedenleri azaltmak:
çe şaşılıklarda uyum gücü fazladır. Uyumu güçlendiren ortadan kaldırmalı?
Bebek uyum yapmıyor. Uyum gayret ister, o da baş ağrısı yorgunluk demektir. Bebek uyum yapma zahmetine katlanmaz, gördüğü ile yetinir. Gören noktada görüntünün silik olması nedeniyle beynin gönderdiği uyarılar giderek uyum gücünü artırır. Ne yapmalı? Bebeğe uyum egzersizi yaptırarak beyinden gelen uyum yap uyarımı kesilmelidir.
Görme azlığı fazla uyum yapma nedenidir, görmenin artırılması uyumu gevşetecektir.
Supressiyon uyumu uyarır. Çift görmeyi önlemek için beynin yaptığı gölgeleme düzeltilince uyum uyarımı azalır. Sisli görme kalkınca bebek uyum yapma gayretine girmeyecek ve göz kaymayacaktır.
Gözlük baskısı ile şaşılık tedavisinde göz numarası yüksek tutulur, bu da bulanık görmeye neden olur. Bulanık görme fazla uyum yapma nedenidir. Çözüm gözlük baskısıyla değil, egzersizle şaşılık tedavisidir.
Ekzantrik fiksasyon: Kayan gözde görüntünün gören nokta dışında olması görmeyi %40 oranında düşürür. Bu da görme gayreti nedeni ile gözde kaymaya ve uyum gücünde artmaya neden olur.
Gören nokta olayları uyumu güçlendirir: Gören noktaya düşen görüntünün kalitesizliği, iri, küçük, büyük, eğri büğrü, silik olması, gören nokta dışına düşmesi, titremesi uyumu uyarır. Kaliteli bir görüntü sağlayarak uyumun uyarılması engellenmelidir.
B. Uyumu gevşetmek: Uyum egzersizle kolayca gevşetilebilir. , kendi gözlüğüne yapılan düzenleme ve özel gözlükle gevşetilir. Bifokal gözlüğe gerek kalmaz.
Bifokal cam hem rahat ettirmez hem de pahalıdır. Bifokal gözlük yerine uyumu düzene sokmak daha akıllı bir çözümdür.
Tedavinin anahtarı ”Bir göz neden kayar?” sorusunun cevabındadır.
